BESKO
gmina Besko
gmina Besko
Besko, siedziba niewielkiej gminy w południowej części województwa podkarpackiego, leży na zachodnim krańcu powiatu sanockiego, w połowie drogi między Sanokiem a Krosnem. Miejscowość przecina droga krajowa nr 28 i kilka dróg powiatowych oraz linia kolejowa nr 108 ze Stróż przez Jasło i Krosno do Zagórza i Krościenka. Swoim zasięgiem obejmuje trzy sołectwa: Besko, Poręby i Mymoń. Utworzoną w 1991 r. gminę zamieszkuje ok. 4,5 tys. osób.
Gmina Besko, położona na styku dwóch jednostek geograficznych: górzystego Pogórza Bukowskiego i nizinno-pagórkowatej Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej, środkiem przecięta niezwykle tu malowniczym przełomem Wisłoka, posiada bardzo urozmaicone ukształtowanie powierzchni i ciekawą historię geologiczną. Różnica poziomów między południową (górzystą) a północną (równinną) częścią gminy wynosi prawie 150 metrów - najwyższym punktem jest wzgórze 421 m w Lesie Mymońskim, najniższym zaś - potok na polach między Łazami a Porębami (276 m).
Na tym niewielkim skrawku ziemi natura szczodrze rozsypała to co miała najpiękniejszego. Amatorów wycieczek pieszych czy rowerowych, a także wielbicieli urokliwych widoków panoramicznych swoimi łagodnymi stokami kuszą okoliczne wzgórza: „Krzyż", „Nad Kowalem", „Pańska" czy „Horaszowa". Spacerując z Beska w górę rzeki możemy podziwiać liczne progi skalne wystające z dna oraz urwiste brzegi jaru porośniętego roślinnością, krzewami i karłowymi drzewami. Po drodze natkniemy się na zabytkowy tartak wodny z 1908 r. Budowla znajduje się na prawym brzegu Wisłoka. Idąc dalej, w Mymoniu, odnajdziemy unikatowy w skali kraju, jeden z naj-piękniejszych przełomów rzecznych w polskich Karpatach, potocznie zwany „Skałki". Miniemy też wzgórze „Zamczysko", gdzie ok. XIV-XV wieku istniał niewielki zamek obronny, po którym dzisiaj zachował się fragment wału kamienno-ziemnego. Kolejną atrakcją przyrodniczą jest zbiornik wodny Besko oraz stawy, które stanowią raj dla wędkarzy.
Od ponad tysiąca lat nieprzerwanie ziemię tę kształtowali Ludzie. Besko posiada ciekawe obiekty przypominające turyście i krajoznawcy o przebogatej i niekiedy tragicznej historii tej ziemi. Są to: zabytkowy, drewniany kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego z 1755 r. Obok kościoła klasycystyczna dzwonnica z 1841 r. Po drugiej stronie drogi znajduje się zespół zabudowy dworskiej z przełomu XIX i XX wieku. Ciekawostkę stanowi murowana kapliczka św. Floriana z pocz. XX wieku z zegarem słonecznym, wkomponowana w ogrodzenie zabytkowego parku. Na uwagę zasługują także domy zakonne sióstr Felicjanek. Jeden murowany z 1883 r., w którym znajduje się piękna neogotycka kaplica św. Józefa wraz z kamienną figurą Matki Boskiej z 1870 r., drugi drewniany z 1936 r. w którym obecnie mieści się przedszkole. Innym świadkiem historii jest wzgórze „Cerkiew". Szerokie kamienne schody wiodą na wzniesienie, na którym znajduje' się stary zabytkowy cmentarz greckokatolicki oraz cerkwisko - miejsce, gdzie do 1945 r. stała drewniana cerkiew p.w.Narodzenia Bogarodzicy. Zwiedzając okolicę natkniemy się na przydrożne kapliczki i krzyże, pochodzące z XIX i XX wieku. Zdobią one przydomowe ogródki, miedze pól, leśne polany oraz szczyty wzgórz.
Do odwiedzenia pięknej i gościnnej beskiej ziemi zapraszają gospodarstwa agroturystyczne „Pod kasztanem" i „Nad przełomem Wisłoka" oraz Zajazd „U Kowala" i Hotel „Kandefer". Miejsca te oferują nie tylko wygodny nocleg - można tu wspaniale wypoczywać z dala od zgiełku miast, delektując się spokojem, ciszą i pięknem przyrody. Biwakować i zażywać kąpieli słonecznych na nadwisłockich łąkach oraz delektować się specjałami regionalnej kuchni.