
BOREK STARY
gmina Tyczyn
gmina Tyczyn
Borek Stary to wieś położona w malowniczym krajobrazie nad rzeką Strug na Pogórzu Dynowskim, w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Tyczyn, około 12 km na południowy wschód od centrum Rzeszowa. Miejscowość zajmuje obszar 1 337 ha i liczy już ponad 600 lat. Graniczy od zachodu i północy z Kielnarową, od wschodu z wsią Borówki, a od południa z Nowym Borkiem i Brzezówką. Liczba ludności to 1861 osób. Borek Stary przecina odcinek drogi wojewódzkiej 878 relacji Rzeszów-Dylągówka, dzięki temu jest on pod względem komunikacyjnym doskonale połączony z Rzeszowem, Dynowem oraz innymi miejscowościami w okolicy.
W Borku Starym doceniamy nie tylko ład przestrzenny i architektoniczny, ale także takie elementy infrastruktury jak drogi, łączność, sieci elektroenergetyczna, zaopatrzenie w wodę, odprowadzanie ścieków, które poprawiają nie tylko standard życia mieszkańców, ale przyczyniają się również do zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej. Dobrze rozwinięta jest sieć gazowa, energetyczna, telefoniczna i internetowa. Stan techniczny i wizualny zarówno domów prywatnych jak i obiektów publicznych utrzymany jest na bardzo wysokim poziomie. Nie tylko władze samorządowe, ale także mieszkańcy dbają o wygląd swojego otoczenia. Można to zauważyć po uporządkowanych podwórkach i wypielęgnowanych ogródkach przydomowych.
Przy drodze wojewódzkiej Rzeszów-Dylągówka znajduje się obszar stanowiący centrum wsi; funkcjonują tutaj: Dom Ludowy, Filia Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej, Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, Wiejski Ośrodek Zdrowia, Otwarta Strefa Aktywności. Wszystkie te element architektoniczne połączone są infrastrukturą techniczną do której należą: drogi, chodniki i oświetlenie uliczne.
Tradycje kulturalne Borku Starego sięgają czasów odległych. Z historii naszej miejscowości dowiadujemy się, że przed II wojną światową działalność kulturalną prowadził tutaj Władysław Samek – mieszkaniec wsi, literat, autor sztuk teatralnych i pamiętnika opublikowanego w okresie międzywojennym. Obecnie w Borku Starym prężnie działają Koło Gospodyń Wiejskich, zespół śpiewaczy „Borkowianie” oraz klub sportowy LKS „Start” zrzeszający dzieci, młodzież i dorosłych.
Borek Stary to raj dla miłośników przyrody. Można tu spotkać tereny o najwyższych walorach krajobrazowych, stanowiska rzadkich gatunków roślin i zwierząt, fragmenty naturalnej szaty roślinnej, łąk i muraw oraz pojedyncze cenne obiekty przyrodnicze objęte prawną ochroną. Część wsi wchodzi w skład Hyżniańsko-Gwoźnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, na pozostałej części możemy znaleźć obiekty dendrologiczne o charakterze pomnikowym. Otaczające wieś wzniesienia poprzecinane mozaiką pól uprawnych i terenów zadrzewionych stanowią o dużych walorach krajobrazowych tej okolicy. Większe obszary leśne to Las Borkowski, Las Buczyna i Las Pustki, a najbardziej urokliwe to Muchówki i Południak. Na krańcu południowo-wschodnim wyróżnia się Szklana Góra wznosząca się nad doliną płynącej od Hyżnego rzeczki Tatyny. Przez wieś przebiegają szlaki piesze i rowerowe czyniąc go także atrakcyjnym pod względem turystycznym.
Nieodłącznie z historią Borku Starego związany jest kościół i klasztor Ojców Dominikanów. Od stuleci Boreckie Wzgórze odwiedzają rzesze wiernych aby tu – przed Cudownym Obrazem Matki Bożej Boreckiej – modlić się, wyrażać swoją wdzięczność i upraszać kolejne łaski.
W Borku Starym funkcjonuje Szkoła Podstawowa im. Wojska Polskiego. Placówka ta tworzy bardzo dobre warunki edukacyjne, a także zapewnia bogatą ofertę zajęć pozalekcyjnych. W sąsiedztwie szkoły znajduje się ogólnodostępny plac zabaw i zespół boisk sportowych.
Mieszkańcy Borku Starego chętnie włączają się w lokalne inicjatywy. To dzięki nim udało się w czynie społecznym na rzecz Szkoły Podstawowej dokonać remontu dwóch klas lekcyjnych, świetlicy oraz sali przedszkola, które zostały odmalowane oraz wyposażone w nowoczesne oświetlenie, nowe rolety, dywany, a starym meblom nadano świeży wygląd. Za szkołą powstała strefa relaksu i klimatyczny zakątek, gdzie uczniowie podczas przerw na świeżym powietrzu mogą spędzać czas. Ponadto w szkole został zamontowany filtr kranowy, dzięki któremu wszystkie dzieci mogą korzystać z wody dobrej jakości.
Dla miejscowości Borek Stary wyróżniającym czynnikiem, który kształtuje obraz wsi, są przede wszystkim malownicze krajobrazy i panoramy, które przyciągają wielu turystów. Wieś już przed wiekami stała się sławna w bliższej i dalszej okolicy dzięki powstaniu w niej Sanktuarium Matki Bożej Boreckiej, które okoliczni mieszkańcy nazywają „Jasną Górą Różańcową", którą co roku odwiedzają rzesze wiernych. Borek Stary to wyjątkowa wieś z wyjątkową przeszłością i wielkim potencjałem na najbliższe dziesięciolecia.
„Jeśli znajdziesz się w rzeszowskiej ziemi i chcesz zobaczyć, co w niej jest pięknego kieruj się słowy tu napisanymi i zawróć konie do Borku Starego”
Anna Chom- Sokołowska