Piękna Wieś Podkarpacka

Na pograniczu niegdyś królujących tu Puszczy Karpackiej i Puszczy Sandomierskiej, na pofałdowanym terenie zwanym przez niektórych Progiem Karpackim, położona jest wieś Gać. Jej bogata historia, widoczna w licznych zabytkach, dodaje charakteru tej wsi. Jednak to nie tylko przeszłość sprawia, że Gać jest tak wyjątkowa. Zachwycająca natura otaczająca miejscowość, a także panująca tam aura spokoju, czynią ją idealnym miejscem do życia i wypoczynku. Mieszkańcy Gaci są znani z serdeczności i gościnności, co sprawia, że każdy, kto odwiedza tę wieś, czuje się tutaj mile widziany.

Wieś ma swoją unikatową opowieść, w której historia spotyka się z codziennością. W przeszłości żyły tutaj plemiona epoki żelaza,  a dzisiaj jest świadkiem pracowitości lokalnych gospodarzy, którzy żyją skromnie, ale w pełni cieszą się życiem. Ta harmonia między ludźmi a przyrodą sprawia, że Gać pozostaje w pamięci każdego, kto miał okazję ją odwiedzić. Pierwsza udokumentowana wzmianka o wsi Gać pochodzi z 1375 r. i została wystawiona przez właściciela Łańcuta i włości łańcuckiej – Ottona Pileckiego. W 1909 roku odkryto w Gaci cmentarzysko ciałopalne datowane od II do III w.n.e. Ogółem rozkopano 180 grobów popielnicowych bogato wyposażonych w naczynia, broń, ozdoby, narzędzia i inne przedmioty. Znalezisko było nowością archeologiczną napotkaną po raz pierwszy w Polsce, stąd też określono je mianem kultury przeworskiej.

Na szczególną uwagę zasługują zabytkowy budynek sakralny – Kościół pw. WMNP  wybudowany  w 1893-1894. Reprezentuje typ neobarokowego obiektu. Znajduje się tutaj słynny na całą Polskę Orkanowy Uniwersytet Ludowy,  wybudowany w latach 1935 – 1936,  w którym działalność oświatowo wychowawczą prowadzili Zofia i Ignacy Solarzowie. Obecnie funkcjonuje w nim Środowiskowy Dom Samopomocy.

W centrum wsi znajduje się pomnik upamiętniający tragiczne wydarzenia z czasów II wojny światowej, gdzie z 13 na 14 lipca 1943 r. zostało rozstrzelanych czterech Gacan. Figurę dumającego Chrystusa Frasobliwego czuwającego nad grobem rozstrzelanych wykonał profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie Paul Wojtyna. Miejscowość bogata jest pod względem wyposażenia w infrastrukturę społeczną (Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Kultury, Biblioteka, GOPS, GCUW, remiza OSP, amfiteatr) oraz sportową z reprezentacyjnym nowoczesnym stadionem LKS „Gacovia” Gać. Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Gaci powstała w 1905 r. Strażacy służą społeczeństwu,  nie tylko gasząc pożary, ale także uczestnicząc w życiu swojej miejscowości, rozwijając kulturę i sport, wychowując młodzież. Na pamiątkę 100-lecia działalności OSP wzniesiona została na placu obok budynku Domu Strażaka kapliczka św. Floriana, a w budynku remizy została utworzona izba pamięci dotycząca ruchu pożarniczego na terenie miejscowości. Przy jednostce działa także Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza. W 1989 r. powstała Orkiestra Dęta OSP w Gaci, a jej działalność opiera się wyłącznie na pracy społecznej muzyków, głównie amatorów. W okresie prowadzonej działalności wystąpiła ok. 1000 razy. Od ponad 100 lat działa tutaj Koło Gospodyń Wiejskich. Koło zrzesza około 50 członkiń i ciągle przybywają nowe, młode osoby. Członkinie Koła prowadzą szeroką działalność w kultywowaniu tradycji i przekazywaniu jej młodszym pokoleniom. W Gaci istnieją również Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Gacoki” oraz Kapela „Gacoki”. W 1996 roku zespół za wybitne osiągniecia kulturalne odznaczony został prestiżową Nagrodą im. Oskara Kolberga. Dzisiaj w odmłodzonym składzie zespół i kapela uświetniają dwa najważniejsze wydarzenia: Podkarpacki Festiwal Zespołów Tańca Ludowego „Gacok” i Przegląd Dziecięcych Zespołów Tanecznych „Majdaneczek”. Dzięki zaangażowaniu Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Gać udało się wybudować kaplicę przedpogrzebową, która służy całemu społeczeństwu wsi. Gać to również innowacja i nowoczesność poprzez zdalne zarządzanie i monitorowanie tj. e- usługi, ePUAP, elektroniczny obieg dokumentów, zdalne odczyty liczników wody. Na budynku Szkoły Podstawowej w Gaci zainstalowany jest system czujników monitorujących zanieczyszczenie powietrza. Mieszkańcy na bieżąco są informowani o aktualnych wartościach stężenia pyłów. Ofertą wypoczynku w otoczeniu pięknej przyrody, z dala od zgiełku jest agroturystyka „Wysoka Trawa”. Położona w oddali od miejskiego zgiełku, wśród malowniczych pól, pagórków i szumiących drzew wieś Gać to miejsce wielu inspiracji. Ta bogata kulturowo, ciekawa historycznie i niebanalna w swojej różnorodności przestrzeń jest oazą ciszy i spokoju, która oferuje życie w symbiozie z naturą, z jednoczesną pochwałą cywilizacyjnego postępu. Regionalność jest tutaj najwyższym priorytetem, przejawiającym się w każdym z aspektów definiujących Gać jako nowoczesną wieś, której piękno  powstało z nieszablonowego myślenia o rozwoju oraz marzeń o zatrzymaniu niezwykłości ulotnych chwil. Współczesne rozwiązania architektoniczne oraz infrastrukturalne pozostają w zgodzie z aspektami estetyki typowo wiejskiej. Funkcjonowanie lokalnych organizacji i stowarzyszeń to bogata propozycja na wypełnienie wolnego czasu ze ścisłym nawiązaniem do dziedzictwa wsi, tożsamości kulturowej i panujących zwyczajów, pozostających w korelacji ze zmieniającym się porami roku. Gać to niezwykła miejscowość, zachwycająca swoją różnorodnością w każdej przestrzeni życia ludzkiego. Pełna kontrastów a zarazem stanowiąca wymarzone miejsce dla osoby, która hołduje holistycznemu podejściu do egzystencji. Piękna w swej prostocie, niekrzykliwości i odmienności zachwyca śladami historii, przyrodą, barwą i odgłosami lokalnej kultury – śpiewem, tańcem, muzyką oraz zapachem raju dla kulinarnych odkrywców. By poczuć i zrozumieć jej piękno wystarczy tylko użyć zmysłów.